Wie was Ryzji? Deel 1

Boris Ryzji. Ik kreeg de bundel 'Kijk, het heeft gewaaid. Veertig jaar Poetry International festival' van een vriendin kado. Daar staat een gedicht in van de Russische dichter Ryzji dat me nieuwsgierig maakte naar deze man. Iets later, dwalend over een boekenmarkt, stuitte ik op de bundel 'Wolken boven E. Gedichten', een selectie uit Ryzji's poëzie. Die moet ik hebben, dacht ik, en kocht het voor een prikje.
Zo ontstond mijn fascinatie voor het leven en de dood van deze dichter, want in 2001 pleegde hij zelfmoord. Nog maar een jaar na zijn optreden op Poetry International, en maar 26 jaar oud. Nu leef ik al een paar weken met de dichtregels van Ryzji in mijn hoofd, zoals het begin van zijn gedicht voor Poetry International (vertaald door Anne Stoffel):

'Als ik terugkom uit Nederland, geef ik je Lego,
en dan bouwen we samen een prachtig kasteel.
Je kunt jaren en mensen tot terugkeer bewegen,
en ook liefde- wat zeg ik, er is nog zoveel.'

Gevonden

Natuurlijk, toen ik klein was, had ik al een idee

je ooit te ontmoeten, omdat je bekend bent,

de verwachting van een naam inhield.

De man erachter te leren kennen

was een opdracht die al beweeglijk in mij leefde,

en nu in lijnen en regels gevat wordt.

Tijdens de avondstorm, de tafellamp die brandt,

zie ik de letters, en spreekt zijn stem steeds luider,

vanaf die vaste plek op het blad.

Eerst raakte ik alleen het linnen aan,

een relikwie dat ik niet werkelijk durfde te benaderen.

Maar je bent te sterk, en trekt me naar je toe.

Hier lig je dan, ik heb je opengeslagen, je bent het echt.

Ineens het besef dat ik altijd al wist,

hoe je in me geprent stond.

Oudbouw

hoe stram, maar open het gebouw er staat,

grote vellen waaien eruit,

de ramen van papier, nog glad

gestreken zijn ze, de zinnen,
die in de huizen over tafel vlogen,
nu kale hulzen, zonder lichtpit

elk woord dat teveel werd gezegd,

is afgeplakt, geweest, bij de ex-bewoners
als bagage op de rug gegespt

Koker

Daar gaat de deurbel. Eindelijk. Dat moet onze langverwachte bestelling uit de USA zijn. Ook de postbode kijkt heel blij als hij mij de koker overhandigt en noemt het een 'heerlijk dagje!'. Ik steek m'n duim omhoog en zwaai met de post in mijn hand.

Nancy Rubins- Our Friend Fluid Metal

Aangekomen bestelling

De opgerolde kunst die in de koker zit,
wil in onze kamer uitbreken,
in kleuren over de maagdelijke muren uitbarsten.

Aarzelend draaien we aan de dop,
de poster opent zich, het krachtige beeld
dat al ons uitzien naar teniet doet.

Wij houden hem samen vast bij de punten,
en kijken neer op die zee van vliegende scherven,
bedwingen het gladde oppervlak tot een lijstwerk.

Daar hangt het vast, en vliegt het weg uit onze handen,
terwijl we verzuchten hoe figuratief en conceptueel vandaag
perfect samenvallen.

Open

Het dichtschrift is online opengewaaid. Op de één of andere manier krijg ik het niet meer te pakken om het in de kast weg te zetten.

Misschien is het de herfst? De woorden vallen als bladeren, blijven soms stilletjes in de achtertuin liggen in hun mooiste kleuren. Je denkt: en nu ga ik dat blad oprapen, maar dan is het alweer weg, door naar de volgende tuin en de volgende. Af en toe heb ik er echt één in handen om als boekenlegger te gebruiken, te drogen tussen de bladzijdes, te bewaren.

Voor ik opnieuw mijn tuin in ga, blijf ik nog even achter het beeldscherm zitten. Daar is er weer één, dwarrelt naar beneden. En ik zie dat mijn buurman over het hekje stapt (mijn tuin in!) en het blad meeneemt. Het ligt nu vast op zijn glazen salontafel te pronken, naast zijn verzameling kastanjes.

Blijkbaar moet ik sneller zijn, en ik besluit een positie dichterbij het raam in te nemen. Als er dan een mooie voorbij komt, zal ik het grijpen!